.png)
“Ai có thể nói cuộc đời sẽ đem tương lai nào đến cho người khác? Nhìn qua mắt của nhau có làm xảy ra một phép lạ nào không, chẳng hạn? Chúng ta có thể sống mọi thời đại của thế giới này trong một giờ, hay sống trong mọi thế giới của các thời đại? Lịch sử, Thơ ca, Huyền thoại! – tôi biết việc đọc kinh nghiệm của người khác không thể cho ta ngạc nhiên sững sốt và nhiều hiểu biết như những thứ này có thể cho ta.” (Một Mình Sống Trong Rừng – Henry David Thoreau)
Đúng như tên gọi, Một Mình Sống Trong Rừng là tác phẩm tiêu biểu và đặc trưng nhất cho triết lý của Thoreau: Một người hiếm khi rung động trước vẻ đẹp của sự vật là người có quan niệm không toàn vẹn về thế giới như nó vốn có. Được xuất bản lần đầu vào năm 1854, Một Mình Sống Trong Rừng tuyển tập các bài viết ghi lại hành trình suốt hai năm trời trong rừng của tác giả. Không chỉ là một cuốn ký sự, tác phẩm được xem như lời bộc bạch cùng những suy tư, chiêm nghiệm của ông về cuộc sống. Thoreau không đưa ra sự phân biệt giả tạo giữa tâm trí và vật chất bởi vũ trụ, kể cả con người, đều là một tổng thể hữu cơ. Cuốn sách được công nhận như một tác phẩm văn học kinh điển nhưng đồng thời cũng thể hiện những tư tưởng triết học có giá trị bao hàm sâu rộng.
.png)
Một Mình Sống
Trong Rừng nổi bật với hai chủ đề chính: tình yêu thiên nhiên và lý tưởng cá
nhân. Quan điểm hạn chế thường khiến chúng ta không đánh giá cao sự phụ thuộc lẫn
nhau một cách hài hòa của tất cả các phần của thế giới tự nhiên. Bất kỳ hiện tượng
tự nhiên nào cũng mang nhiều ý nghĩa hơn nếu được nhìn nhận khách quan và khi
không đề cập đến mục đích của con người. Thế giới phong phú với những giá trị
không do con người tạo ra, bởi lẽ bản thân nó đã chứa đựng vẻ đẹp nội tại vượt
xa khỏi góc nhìn hạn hẹp của chúng ta. “Những ngọn gió sẽ qua nơi trú ngụ của
tôi như quét qua những ngọn núi, mang theo những giai điệu chập chờn, hay chỉ
những phần siêu phàm của âm nhạc trần thế. Ngọn gió ban sáng thổi đến vĩnh cửu,
bài thơ sáng tạo là không ngừng nghỉ, nhưng ít người có lỗ tai nghe nó.” Thiên
nhiên là một thiên tài sáng tạo và bản năng nguyên thủy đó cũng được tìm thấy
trong chính con người. Thoreau chỉ ra sự tương đồng giữa quá trình sinh trưởng
của một hạt giống với sự phát triển của con người. Đó không đơn giản chỉ là một
phép so sánh mà nó còn hàm chứa nhiều tầng ý nghĩa. Những suy nghĩ nảy sinh
trong tâm trí con người giống như cách mà một cái cây mọc lên và phát triển bởi
sức sống của chính nó. Khi bạn càng trải qua nhiều nghịch cảnh, tâm hồn sẽ trở
nên phong phú và mạnh mẽ hơn. Đối với Thoreau, để tiếp cận tự nhiên và đưa nó
vào trong đời sống tinh thần, con người phải nắm bắt được vẻ đẹp và ý nghĩa của
tự nhiên. Trong tác phẩm của mình, ông cố gắng truyền tải sự thật về vũ trụ đến
người đọc thông qua những điều gần gũi nhất. “Cơn mưa nhẹ nhàng tưới cho ruộng
đậu của tôi và giữ chân tôi trong nhà hôm nay không hề u ám buồn tẻ, mà cũng tốt
với tôi. Mặc dù nó ngăn không cho tôi xới đậu, nhưng nó tốt hơn nhiều so với việc
chăm bón của tôi. Nếu nó cứ kéo dài liên miên đến mức làm hạt mầm thối trong đất,
và hủy hoại khoai tây ở những ruộng trũng, thì nó vẫn tốt cho cỏ trên các miền
đất cao, và, vì nó tốt cho cỏ, nên nó tốt cho tôi.” Mỗi sự vật đều ẩn giấu
trong nó những bí ẩn chưa được lật mở và chỉ khi chú tâm quan sát những điều nhỏ
bé tinh tế với một tâm hồn tự do phóng khoáng, chúng ta mới có thể phá bỏ giới
hạn, mở ra cho mình chân trời rộng lớn hơn. “Chúng ta nay đã quên mất rằng ông
mặt trời nhìn xuống những cánh đồng đã trồng trọt của chúng ta và những cánh rừng,
những cánh đồng cỏ không hề thấy khác biệt. Tất cả chúng đều phản chiếu và hấp
thụ như nhau những tia sáng của mặt trời, và ông chỉ góp một phần nhỏ vào bức
tranh lộng lẫy mà ông nhìn thấy trong hành trình hằng ngày của mình.”
.png)
Thoreau không tự nhận mình là người theo chủ nghĩa duy tâm bởi ông hiểu được mối quan hệ giữa cấu trúc vật chất và những gì chúng ta có thể nhận thức được. Tuy nhiên, ở Thoreau có sự tiếp thu những tư tưởng của Kant trong góc nhìn siêu hình và nhận thức luận của ông. Thoreau có khuynh hướng bác bỏ những bằng chứng về giác quan, xem chúng như những ảo tưởng không thể nắm bắt được. Mặc dù vậy, bản thân ông lại thể hiện nhiều khía cạnh của một nhà tự nhiên học. Điều này có ảnh hưởng nhất định đến quan điểm của Thoreau trong việc hình thành và xây dựng những đức tính cá nhân. Ông cho rằng quan sát thường xuyên có thể thay đổi những trải nghiệm và từ đó thay đổi nhận thức của chúng ta. “Tôi biết gì về đậu hay đậu biết gì về tôi? Tôi yêu mến chúng, chăm sóc cho chúng, sớm tối đều để mắt đến chúng; và đó là công việc ban ngày của tôi. Nó là chiếc lá rộng đẹp để ngắm nhìn.” Đối với Thoreau, sứ mệnh cuộc đời của một người là nuôi dưỡng khả năng tiếp thu đối với vẻ đẹp của vũ trụ. Để có thể nhận thức rõ ràng và chân thực về mọi thứ, mỗi người phải không ngừng lắng nghe suy nghĩ của mình và suy nghĩ đó cần hài hòa với cảm xúc cá nhân. Chúng ta không thể nhận ra giá trị của một điều gì đó nếu chúng ta không tiếp cận nó với một loại cảm xúc phù hợp. Một người khi ở trong trạng thái thích hợp, nghĩa là cảm thấy đang ở trong một thế giới sống động và tươi đẹp, sẽ nhìn thấy sự vật, khung cảnh bên ngoài “thơ mộng và sống động”. Cái đẹp, không nằm trong mắt người nhìn mà chỉ tồn tại khi có người nhận ra nó. Có một sự thật hiển nhiên là bất kì nhận thức nào về đối tượng đều có khía cạnh chủ quan. Điều này không có nghĩa là chúng ta bị mắc kẹt trong ý thức của chính mình nhưng chúng ta thường tiếp cận thế giới bên ngoài qua lăng kính chủ quan của bản thân. Những gì mà một người có thể nhận thức được không chỉ phụ thuộc vào vị trí của họ mà quan trọng hơn, nó còn phụ thuộc vào việc họ là ai và họ xem trọng điều gì. Ranh giới giữa thực tế và trí tưởng tượng quả thật rất mong manh. Bởi vì mỗi bản thể đều độc đáo và mỗi cá nhân lại có thể nhận thức được những thế giới khác nhau. Đó là lý do có một số người sẽ chú tâm vào điều gì đó trong khi số khác thì không. “Đôi khi tôi nhìn một cặp diều hâu liệng trên trời cao, vút lên cao rồi sà xuống thấp, lao đến gần rồi lại rời xa nhau, thấy như chúng là hiện thân những ý nghĩ của tôi.” Những sự vật vượt ra khỏi tầm nhìn của chúng ta không phải bởi vì chúng quá xa hay nằm ngoài tầm với mà đơn giản vì chúng ta không đặt tâm trí của mình vào đó. Hiểu nôm na, không có cái gọi là quan sát khách quan thuần túy. Sự quan sát của một người chỉ có ý nghĩa đối với cá nhân khi mang tính chủ quan. Bạn nhận thấy một bông hoa thật đẹp và tự hỏi vì sao? Về điều này, cá nhân tôi cũng không có câu trả lời và cho rằng thế giới tâm trí bên trong mỗi người chỉ có thể tự họ khám phá ra mà thôi.
.png)
Một Mình Sống
Trong Rừng chứa đựng kiến thức và nhận thức trên nhiều lĩnh vực. Thật khó để đánh
giá cuốn sách như một tác phẩm văn chương hay triết học nhưng không thể phủ nhận
những giá trị tư tưởng mang tính thời đại của nó, đặc biệt đối với hệ thống triết
học chính thống. Ở một góc độ khác, Một Mình Sống Trong Rừng nêu lên những
vấn đề cụ thể đáng suy ngẫm trong cuộc sống, nhìn nhận triết học như một cách sống
chứ không thuần túy là một phương thức suy tư và diễn ngôn.
Henry David
Thoreau sinh năm 1817 tại Concord, Massachusetts. Sau khi tốt nghiệp Harvard
năm 1837, ông trở lại Concord và bắt đầu dạy học tại một trường công lập. Năm
1845, Thoreau đến Walden Pond để sống trong ngôi nhà mà ông đã tự xây và làm việc
tại đó với tư cách là một nhà văn. Các tác phẩm của ông đã truyền cảm hứng cho
Mahatma Gandhi, Martin Luther King, John Muir…, trong đó phải kể đến Một Mình Sống
Trong Rừng, Bất Tuân Chính Quyền, Một Người Yankee ở Canada…
Review chi tiết bởi: Quỳnh Ly – Bookademy
Hình ảnh: Quỳnh Ly
--------------------------------------------------
Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại
link: Bookademy
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải
lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ "Tên tác giả - Bookademy." Các
bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
"Một mình sống trong rừng" không đơn giản là một cuốn sách về lối sống ẩn dật. Đây là một cột mốc triết học đậm chất “tiên nghiệm”, phản ánh tư tưởng sống tối giản, hòa hợp với thiên nhiên và đề cao trực giác cá nhân.
Thoreau không chỉ viết – ông sống với từng câu chữ. Việc ông dành hơn hai năm sống trong rừng không phải là hành trình khám phá sinh tồn, mà là quá trình sống cùng thiên nhiên để lắng nghe sự thật nội tâm. Cuốn sách dày đặc các liên tưởng đến Thánh kinh, triết học Đông – Tây, và thi ca cổ điển, khiến nó vừa giàu chất liệu, vừa không dễ tiếp cận.