Such a Fun Age Reviews

[Cập nhật sau lần đọc thứ hai, sau khi sách được đề cử giải Booker – điều khiến tôi ngạc nhiên, và tôi tin là nhiều người đọc khác cũng vậy.] Cuốn sách đã thắng giải “Tiểu thuyết đầu tay hay nhất” của Goodreads Choice Awards.

So với nhiều tiểu thuyết đầu tay khác, đây là cuốn sách đã được nhắc đến rộng rãi trong các bản dự đoán đầu năm 2020, được xuất bản tại Anh gần nửa năm trước khi danh sách Booker được công bố, và cũng được giới phê bình lẫn độc giả Goodreads nhắc đến nhiều. Tôi theo dõi sát các dự đoán Booker từ bloggers, YouTube reviewers và Goodreads – và chỉ thấy một danh sách từng dự đoán cuốn sách này lọt vào. Theo tôi, cuốn này không đủ giá trị văn chương và quá nặng tính “Mỹ hóa” để có mặt trong danh sách.

Emira và Kelley gặp lại và bắt đầu hẹn hò. Cùng lúc, Alix cố gắng “kết nối” với Emira – người mà cô nhận ra mình chẳng biết gì cả. Cả hai đều nhận lời khuyên từ bạn bè thân thiết của mình. Và họ bắt đầu tác động đến Emira – từ chuyện nên làm gì với vụ video, đến hướng đi tương lai.

Nhưng Emira là người không thích đối đầu, và điều cô quan tâm nhất là tương lai – đặc biệt là sinh nhật tuổi 26 sắp tới (tuổi khiến cô mất bảo hiểm y tế) và việc tìm một công việc ổn định.

Chưa đến 1/4 cuốn sách, người kể chuyện đã tiết lộ một bí mật bất ngờ: Alix và Kelley từng có quá khứ liên quan đến nhau, điều mà các nhân vật chưa nhận ra.

Phần tiếp theo hé lộ dần quá khứ của họ thông qua các cuộc trò chuyện – tuy cách thể hiện có phần thô kệch – nhưng mục tiêu là cho ta thấy quan điểm của mỗi người về nhau thời xưa.

Cuốn sách (mà tôi suýt gọi là “kịch bản phim dài tập” – vì sớm muộn gì cũng sẽ được chuyển thể) mở đầu bằng một cảnh kịch tính – mà bất cứ ai từng đọc lướt phần giới thiệu đều biết.

Emira, một cô gái da đen 25 tuổi (độ tuổi này rất quan trọng), là người trông trẻ cho bé gái 3 tuổi Briar – con gái của Alix (một blogger nữ quyền nổi tiếng, chuyên truyền cảm hứng viết thư và hồ sơ xin việc cho phụ nữ trẻ – bước ngoặt sự nghiệp của cô là khi cô vừa cho Briar bú vừa phát biểu trên sân khấu) và Peter (một phát thanh viên truyền hình địa phương).

Peter từng lỡ lời nói một câu mang hàm ý phân biệt chủng tộc khiến nhà họ bị phá rối. Alix gọi cho Emira (đang dự tiệc) đến đón Briar đi chơi để tránh rắc rối. Emira đưa bé đến cửa hàng Market Depot, nhưng vì ngoại hình của cô không “phù hợp” với Briar và vì có vẻ cô đang say, nên một bảo vệ da trắng nghi ngờ cô là kẻ bắt cóc. Peter phải đến xác nhận, nhưng trước đó có một người đàn ông da trắng (Kelley) quay lại video và hứa sẽ gửi cho cô.

Ban giám khảo, theo một buổi phỏng vấn với ba người trong số họ, cho biết họ thích cuốn sách vì sự kết hợp giữa tính giải trí và chiều sâu, cách nó khám phá các mối quan hệ mang tính “giao dịch” giữa con người qua nhiều khía cạnh (chủng tộc, giai cấp...), vì sự châm biếm nhẹ nhàng dành cho mọi nhân vật mà không “giết chết” ai cả. Một giám khảo (Lemn Sissay) nói rằng có nhiều sách bàn đến vấn đề chủng tộc, nhiều cuốn rất “cao siêu” (ông nói ám chỉ một cuốn khác – có thể là The Water Dancer) – nhưng cuốn này mới là cuốn làm được điều đó một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, tôi vẫn cho rằng nó không xứng đáng góp mặt trong danh sách Booker.

Còn những câu hỏi của Briar thì sao???

Briar hỏi những câu như:

“Vì sao con không ngửi thấy mùi đó?”

“Mẹ của con sóc kia đâu rồi?”

“Sao mình không biết người phụ nữ kia?”

Hay câu này:

“Nếu ăn hết mấy ngón chân thì sao?” – Briar quay sang Emira thì thầm – “Thì, thì không còn ngón chân nào nữa.”

“Con có nên đến ăn bánh với cô tuần này không?”

“Có,” Briar quyết. “Nhưng cô chỉ được ăn mười miếng thôi nha.”

Trời ơi, tôi chỉ muốn bắt cóc bé từ siêu thị về luôn!

(Có lẽ tôi không phải kiểu người nên có con, đúng không? Nhìn lại thì thấy mọi chuyện rõ ràng hơn – tôi cũng thấy con mình ổn thôi vì tôi đã uốn nắn chúng thành những bản sao nhỏ nhắn nhưng hỗn láo giống y như tôi, nhưng con của người khác ấy à? Thôi xin miễn.)

Dù sao thì, cứ vài năm lại có một đứa trẻ khiến tôi muốn gặp mặt. Đứa gần nhất tôi còn nhớ là Frank, và bây giờ là Briar. Không chỉ vì miêu tả về cô bé khiến tôi hình dung ra một khuôn mặt thiên thần như là..."

Và đó chính là điều cuốn sách này khiến bạn phải suy ngẫm. Những vấn đề nóng như chủng tộc, địa vị xã hội, định kiến và sự khác biệt giữa vẻ ngoài và bản chất – tất cả đều được đề cập, nhưng không theo kiểu giáo điều. Bạn sẽ được nhìn thấy câu chuyện từ góc nhìn của từng nhân vật – bao gồm cả định kiến của họ. Và ai cũng có khuyết điểm: từ cô nàng Alix nông cạn (tôi sẽ không bình luận gì thêm về cách phát âm ngớ ngẩn của tên cô ta), đến Emira với lối sống lững lờ không mục tiêu, các nhân vật nam, và cả nhóm bạn của họ. Cuốn sách khiến tôi vừa cười vì những khoảnh khắc dễ thương (ví dụ như cảnh Kelley gọi Emira là bạn gái trên xe buýt), vừa phải ngẫm lại và tự hỏi “ôi trời, có lẽ chuyện đó không dễ thương như mình tưởng.”

Câu lạc bộ sách Hello Sunshine của Reese thường chọn những cuốn sách tôi gọi là “đọc chiều thứ Bảy.” Chúng đủ hấp dẫn để giữ sự quan tâm, đủ nhẹ để đọc trong một buổi chiều. Such a Fun Age cũng sẽ là một lựa chọn 4 sao như vậy – nếu không nhờ có nhân vật Briar thì có lẽ tôi đã không cho hẳn 5 sao. Nếu bạn biết tôi, thì biết rằng...

Khi lần đầu nghe nội dung cuốn sách nói về một cô gái da đen trẻ bị nhân viên an ninh chất vấn vì anh ta nghi cô là kẻ bắt cóc, tôi lập tức gạt bỏ ý định đọc nó – tôi nghĩ: “thật ngớ ngẩn – người ta sẽ chỉ nghĩ cô ấy là bảo mẫu thôi mà.” Nhưng rồi tôi chợt nhận ra: tại sao mình lại nghĩ như vậy? Đó là do tiềm thức đã biết trước thông tin này, hay do tôi mang một định kiến ngầm rằng phụ nữ da đen trẻ thì chỉ có thể là người làm thuê (lúc này thì tôi muốn uống luôn một bình thuốc độc)? Liệu tôi có suy nghĩ vậy với phụ nữ các chủng tộc khác nếu họ đi cùng một đứa trẻ khác màu da? Còn nếu là đàn ông thì sao? Hay nếu người đó ngoài 30, ngoài 40? Có phải tôi không tỉnh táo? (Đùa thôi – tôi biết rõ mình chẳng tỉnh tí nào ) 

Có thể nói đây là một trong những cuốn sách tệ nhất mà tôi từng đọc. Văn phong rẻ tiền và hời hợt, các nhân vật còn tệ hơn – nông cạn và thiếu chiều sâu. Cốt truyện thì rời rạc, nhất là về cuối. Các nhân vật da đen trong truyện chỉ là những hình mẫu rập khuôn, lố bịch và thật đáng buồn khi phải đọc về họ. Đôi lúc cuốn sách còn khá phản cảm, và phần lớn thời gian khiến tôi phải đảo mắt ngán ngẩm.

Cũng có phần viết, quá cường điệu - thậm chí không giống như tác giả đã lấy sự thưa thớt của cuốn sách đầu tiên và cắt xén nó. Giống như cô ấy lấy sự thưa thớt, cho chó ăn, cho chó ăn cá sấu, cho cá sấu ăn khủng long bạo chúa, cắt khủng long bạo chúa thành bít tết, bán bít tết ở Soho cho một vũ công cabaret, ném bom nguyên tử vào nhà của vũ công cabaret, thu thập tro tàn, trộn chúng vào sơn huỳnh quang, rồi bắn sơn khắp Nhà Trắng ở D.C. Bởi vì chúng ta, với tư cách là những độc giả đã gắn bó và đọc toàn bộ bộ truyện, cần cả một trang giải thích về bài hát Hanging Tree có nghĩa là gì. Giống như trong cuốn sách đầu tiên, khi chúng ta liên tục được cho biết chính xác những bông bồ công anh tượng trưng cho điều gì. Và trong Catching Fire, khi ý nghĩa của chiếc đồng hồ được viết theo cách "TÔI LÀ BIỂU TƯỢNG". Mọi thứ, từ quần áo của Katniss (mà cô ấy bị ám ảnh một cách kỳ lạ) cho đến những lời độc thoại nội tâm khô khan, tròn trịa hơn cả cát Ai Cập của cô ấy đều được nghiên cứu kỹ lưỡng đến mức nực cười. Vâng. Thật nực cười. Tôi có nên nhắc lại điều đó một lần nữa không? Thật nực cười. Một lần nữa? Không?

[Tin mới nhất: bộ phim chuyển thể, Mockingjay: Phần 1, thực sự xuất sắc. Tôi đã xem cả hai bộ phim khác trong loạt phim này và mặc dù tôi rất thích chúng, nhưng phần thứ ba lại ở một đẳng cấp hoàn toàn khác. Đây là một trong những bộ phim hay nhất mà tôi đã xem trong một thời gian rất, rất dài. Làm tốt lắm, những người làm phim. Các bạn đã biến một cuốn sách tầm thường thành một tác phẩm điện ảnh tuyệt vời.] Hai ngôi sao đó dành cho mười trang cuối, thực sự xuất sắc. Có lẽ là mười trang hay nhất của loạt phim. Tuy nhiên, 380 trang trước đó không xứng đáng chút nào. 380 trang đầu tiên có thể hôn mông tôi. Cuốn sách này là một công việc cực nhọc. Tôi không đùa đâu. Cuốn sách này đã thử thách tôi đến mức gục ngã. Khoảng giữa chừng, tôi đã sẵn sàng cho con chó của mình ăn thứ chết tiệt đó. Tôi không phải là người hâm mộ lớn nhất của Hunger Games. Các bạn đều biết điều đó. Tuy nhiên, khi tôi đọc Catching Fire, sau khi phần trước làm tôi thất vọng, tôi đã RẤT VUI khi đọc Mockingjay. Catching Fire thật tuyệt vời. Tôi thực sự, thực sự và thực sự thích nó. Mockingjay là một cuộc tắm máu. Nếu bạn nhạy cảm với những cái chết vô nghĩa và bạo lực không cần thiết, thì đây không phải là cuốn sách dành cho bạn. Thực ra, tôi thích từ đó. Không cần thiết. Nó mô tả cuốn sách này một cách hoàn hảo. Mọi thứ trong cuốn sách này đều không cần thiết và quá mức, từ cơn đau dữ dội đến những đoạn lãng mạn lố bịch xen kẽ giữa các cảnh chiến đấu, và từ bạo lực đẫm máu đến những cái chết ngu ngốc, quá kinh tởm của một số nhân vật không cần phải chết.